Ποια σημάδια δείχνουν στους γονείς ότι τα παιδιά τους χρειάζονται αξιολόγηση από Ψυχολόγο;

Ως γονείς βρισκόμαστε πάντα σε εγρήγορση όσο αφορά στα παιδιά μας. Τα προσέχουμε μήπως πέσουν και χτυπήσουν, μήπως χάσουμε κάποιο ραντεβού στον παιδίατρο για το εμβόλιο, ή κάποια άλλη εξέταση. Κάποιες φορές, άλλα σημάδια -ή σωστότερα ενδείξεις- τα προσπερνάμε ή δεν τους δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, σκεπτόμενοι ότι ίσως είναι κάτι περαστικό. Η αλήθεια είναι πως όσο καλύτερη ενημέρωση έχουμε για τις ενδείξεις που μπορεί να φανερώνουν μια δυσκολία (εκπαιδευτική, συναισθηματική, αναπτυξιακή ή γνωστική), τόσο πιο γρήγορα θα είμαστε ικανοί να βοηθήσουμε το παιδί μας, ζητώντας τη συμβουλή του Ψυχολόγου όπως εύκολα ζητούμε τη συμβουλή του Παιδιάτρου. Είναι εξαιρετικά σημαντικό λοιπόν, να αναγνωρίζουμε ποιες είναι αυτές οι ενδείξεις που μπορεί να χρήζουν αξιολόγησης από Ψυχολόγο.

Στο σχολείο και κατά τη διάρκεια της μελέτης.

Όταν ένας μαθητής έχει χαμηλούς βαθμούς, οι γονείς είναι πολύ πρόθυμοι να συμβουλευτούν τον εκπαιδευτικό της τάξης. Κάποιες ενδείξεις που είναι περισσότερο εμφανείς στους γονείς είναι όταν ένας μαθητής δυσκολεύεται στην ορθογραφία, γραφή, ανάγνωση, κατανόηση κειμένου και στα μαθηματικά. Μία αξιολόγηση από κάποιον ειδικό, θα μας υποδείξει εάν υπάρχει Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία και ανάλογα θα δοθούν εξατομικευμένες εισηγήσεις για παρέμβαση στους γονείς και στον εκπαιδευτικό της τάξης.

Άλλες ενδείξεις που δεν είναι τόσο εμφανείς στους γονείς, είναι ορισμένες συμπεριφορές στην τάξη τις οποίες θα πρέπει να παρατηρήσει ο εκπαιδευτικός. Στο σχολείο το παιδί μας μπορεί να αρνείται να ολοκληρώσει τις ασκήσεις που του δίνονται ή να ασχοληθεί με οτιδήποτε δεν θεωρεί ενδιαφέρον, να μιλά με τους συμμαθητές του στην τάξη και να μη δίνει προσοχή στον εκπαιδευτικό. Μπορεί επίσης να ασχολείται με πολλά και διαφορετικά πράγματα πάνω στο θρανίο του, να κοιτάζει έξω από το παράθυρο και να φαίνεται αφηρημένος. Κάποια παιδιά, συχνά ξεχνούν βιβλία ή ακόμα και την τσάντα τους στο σπίτι. Επίσης, ενώ πολλοί μαθητές έχουν μελετήσει για ένα διαγώνισμα, την στιγμή της εξέτασης ξεχνάνε ή δεν τους φτάνει ο χρόνος για να το ολοκληρώσουν.

Μερικές φορές στο σπίτι, δημιουργείται ένα τεράστιο αρνητικό κλίμα με φωνές και τσακωμούς την ώρα που πρέπει να ολοκληρώσουν οι μαθητές την κατ΄ οίκον εργασία τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο μαθητής είναι τεμπέλης ή ότι δεν ενδιαφέρεται. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι πιθανό να υποβόσκει κάποια Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία ή μία Αναπτυξιακή Διαταραχή και έτσι όταν αρνείται να μελετήσει, ο μαθητής αποφεύγει να έρθει αντιμέτωπος με τις δυσκολίες του, καθώς και με την απογοήτευση που νιώθει γιατί δεν καταφέρνει να εκπληρώσει τους δικούς του στόχους ή να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες του περιβάλλοντός του. Κάποιες ενδείξεις που μπορεί να μας φανερώσουν δυσκολίες τέτοιου τύπου είναι όταν ο μαθητής αρνείται να ξεκινήσει την μελέτη, ζητά συχνά διαλλείματα, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή αποσπάται εύκολα η προσοχή του. Ακόμα, ο μαθητής μπορεί να δυσκολεύεται να οργανώσει την μελέτη του και να διαχειριστεί αποτελεσματικά τον χρόνο του.

Αναπτυξιακά ορόσημα

Εν συνεχεία, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε εάν το παιδί μας έχει κατακτήσει αναπτυξιακά ορόσημα όπως της ομιλίας, της κίνησης και του γνωστικού τομέα, σε αναμενόμενες ηλικίες. Όσον αφορά στην επικοινωνία, κάποιες ενδείξεις που φανερώνουν δυσκολίες σχετίζονται με την οπτική επαφή και την λεκτική έκφραση. Θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε τα εξής: όταν μιλάμε στο παιδί μας, μας κοιτάζει; συνεχίζει να κρατά οπτική επαφή καθώς του μιλάμε; ανταποκρίνεται είτε με ένα χαμόγελο είτε με κάποια κίνηση του σώματος; Εάν όχι, τότε υπάρχει η πιθανότητα το παιδί να χρειάζεται αξιολόγηση από ειδικό. Σχετικά με τη λεκτική επικοινωνία, θα πρέπει να παρατηρήσουμε εάν το παιδί μας άργησε να μιλήσει και εάν δυσκολεύεται να επικοινωνήσει τις σκέψεις του αποτελεσματικά (δηλαδή να χρησιμοποιήσει το σωστό λεξιλόγιο, να δημιουργήσει σωστές προτάσεις, και να βάλει τις σκέψεις του σε σειρά).

Συμπεριφορά και σκέψη.

Πολλοί γονείς εκφράζουν την ανησυχία ότι τα παιδιά τους δυσκολεύονται να αντιληφθούν ή να ακολουθήσουν λεκτικές ή οπτικές οδηγίες (όπως για παράδειγμα να χτίσουν τουβλάκια με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο). Επιπρόσθετα, αργούν να ετοιμαστούν το πρωί για το σχολείο και δεν έχουν την αίσθηση της ώρας. Οι γονείς αναγκάζονται έτσι να επαναλαμβάνουν συνεχώς τις ίδιες οδηγίες, νομίζοντας ότι το παιδί τους απλά δεν τους δίνει σημασία.

Επίσης, υπάρχουν φορές που κάποια παιδιά έχουν τόση πολλή ενέργεια που οι γονείς νιώθουν εξαντλημένοι. Τα παιδιά αδυνατούν να καθίσουν για πολλά λεπτά στη θέση τους, μιλούν ακατάπαυστα ή διακόπτουν τους άλλους για να πουν αυτό που σκέφτονται.

Κάποια άλλα παιδιά παρουσιάζουν διασπαστικές συμπεριφορές, έντονο άγχος, συναισθηματικά ξεσπάσματα ή και έντονη θλίψη. Ενίοτε μας εκφράζουν ότι δεν έχουν φίλους ή δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις φιλίες τους. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, η αξιολόγηση του Ψυχολόγου θα επικεντρωθεί στο αναπτυξιακό και συναισθηματικό τομέα.

Εάν θεωρούμε ότι το παιδί μας δυσκολεύεται να είναι λειτουργικό, να έχει φίλους, να πετυχαίνει το μέγιστο των ικανοτήτων του με ότι καταπιάνεται ή χαρακτηρίζεται από συναισθηματική αναστάτωση τότε θα ήταν ωφέλιμο να συμβουλευτούμε έναν Ψυχολόγο. Η αξιολόγηση του Ψυχολόγου όπως και οι εισηγήσεις που δίνει είναι πάντα σχεδιασμένες εξατομικευμένα για το κάθε παιδί.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Δεν σημαίνει ότι εάν το παιδί μας παρουσιάζει μία ή δύο από αυτές τις δυσκολίες, τότε θα υποβόσκει με σιγουριά κάποια διαταραχή. Αυτή η εντύπωση είναι εντελώς λανθασμένη. Οι ειδικοί παρατηρούν πάντα συνδυασμό αυτών των ενδείξεων μαζί με τις επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού. Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε πάντα είναι ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό.